Z pewnością nie wszyscy wiedzą, czym jest integracja sensoryczna, dlatego wytłumaczmy to na przykładzie, porównując procesy integracji sensorycznej z pieczeniem ciasta.
Jeśli do zrobienia ciasta użyjemy odpowiednich składników we właściwych proporcjach, dobrze je wymieszamy i upieczemy w odpowiedniej temperaturze, to z pewnością wyjdzie nam smaczne ciasto. Odnosząc to do integracji sensorycznej, możemy uznać, że nasze składniki to informacje płynące z różnych zmysłów (wzrokowego, słuchowego, dotykowego itd.), proces mieszania składników to wzajemna współpraca zmysłów i przetwarzanie informacji, które od nich płyną, zaś odpowiednia temperatura pieca to stymulujące środowisko i nasze doświadczenia. Efektem końcowym jest dla nas umiejętność radzenia sobie w różnych sytuacjach życiowych, dająca nam zadowolenie i satysfakcję.
W jakich sytuacjach możemy skorzystać z metod terapii integracji sensorycznej?
Kiedy mamy kłopoty z koordynacją, precyzją ruchów, równowagą, czujemy dyskomfort związany z hałasem, ze światłem, z zapachami, mamy słabszą tolerancję na kontakt skóry z pewnymi materiałami, dotykiem innych itp. Zdarza się, że reagujemy zbyt silnie lub za słabo na pewne bodźce, np. gdy nawet ciche dźwięki, które dla innych nie są przykre,wywołują u nas rozdrażnienie lub, z kolei, odnosimy wrażenie, że słabiej słyszymy,podczas gdy lekarz nie stwierdza u nas żadnych nieprawidłowości. To może dotyczyć też innych sfer naszej fizyczności. Mówimy wtedy o nadwrażliwości albo przeciwnie – o jej pod wrażliwości.
Dla sprawdzenia, czy nasza wrażliwość radzi sobie z otaczającymi nas bodźcami, przedstawię ankietę,którą każdy może sobie wypełnić dla własnej orientacji stawiając „+” przy sformułowaniu wyrażającym nasz problem:
Wzrok
- Razi mnie światło, często mrużę oczy.
- Źle czuję się, gdy widzę migające reklamy.
- Drażnią mnie jaskrawe światła.
- Szybko czuję zmęczenie przy sztucznym oświetleniu, szczególnie w pomieszczeniu oświetlanym przez jarzeniówki.
- Trudno skupić mi się na jednej rzeczy, gdyż wszystko wokół przyciąga moja uwagę.
- Często mrugam, boli mnie głowa, łzawią mi oczy, kiedy czytam lub oglądam TV pomimo tego, że lekarz nie stwierdził wady wzroku bądź dobrał mi odpowiednie okulary.
- Z trudem śledzę poruszający się przedmiot.
Słuch
- Męczy mnie hałas.
- Drażnią mnie reklamy w TV lub w kinie, bo są zbyt głośne.
- W kinie odczuwam zmęczenie z powodu zbyt dużego nagłośnienia.
- Potrzebuję powtarzania poleceń, wskazówek, mylę się, wykonując polecenia słowne.
- Denerwuje mnie dźwięk przejeżdżającego motoru lub samochodu.
- Trudno mi się skupić na rozmowie, gdyż rozpraszają mnie inne dźwięki.
- Czuję rozdrażnienie, gdy biorę udział w głośnej rozmowie.
- Czasem mam uczucie, jakby napierały na mnie dźwięki zewsząd.
- Przeszkadza mi monotonny dźwięk w ciszy.
Dotyk
- Czuję niepokój, gdy znajduję się wśród większej liczby osób, np. w środkach lokomocji, galeriach handlowych itp.
- Mam poczucie dyskomfortu, gdy ktoś niespodziewanie mnie dotyka.
- Nie lubię, gdy ktoś stoi mi za plecami.
- Drażnią mnie niektóre faktury materiałów, nie mogę nosić ubrań z nich uszytych.
- Nie lubię chodzić boso lub przeciwnie – nie lubię zakładać butów.
- Denerwuję się, gdy ktoś dotyka mojej głowy lub włosów.
- Mam zwiększoną łaskotliwość.
- Mycie się pod prysznicem jest dla mnie nieprzyjemne.
System przedsionkowy, związany z ruchem i grawitacją
- Mam chorobę lokomocyjną.
- Miewam trudności z równowagą.
- Nie lubię karuzeli.
- Nie lubię huśtać się na huśtawce.
- Często potykam się lub przewracam.
- Mam trudności z koordynacją lub z ruchami precyzyjnymi.
- Podpieram głowę, gdy siedzę dłużej przy biurku.
- Mam lęk wysokości.
- Wolę siedzący tryb życia.
Jeśli w którejś sferze zaznaczymy więcej niż trzy plusy, to oznaczać to może, że istnieje ryzyko nieprawidłowego radzenia sobie z oddziałującymi na nas bodźcami. W ankiecie nie uwzględniłam wszystkich zmysłów,których może dotyczyć dyskomfort, tj. węchu i smaku, sądzę jednak, że za jej pomocą zasygnalizowałam problem.
Metody terapii integracji zmysłów mogą nam pomóc w redukowaniu napięcia i uzdrawiania emocji, poprawić bezpieczeństwo ruchu oraz samopoczucie,a nawet pomóc nam w zmniejszeniu dolegliwości bólowych.
Anna Dąbrowska,
terapeuta Integracji Sensorycznej,
senior
Tekst powstał we współpracy z Polskim Stowarzyszeniem Coachingu i Rozwoju