Osiedle mieszkaniowe Praga II jest największym ze wszystkich trzech powojennych osiedli warszawskiej Pragi. Jest położone między ulicami Jagiellońską, Ratuszową, 11 Listopada, Namysłowską i Darwina. Osiedle zostało wzniesione w stylu zredukowanego socrealizmu, głównie dla pracowników fabryk na Żeraniu.
Osiedla Praga II zostało zbudowane w latach 1950-1956 oraz 1959-1967 przez Zakład Osiedli Robotniczych. Biuro projektowe, którego kierownikiem był Jerzy Gieysztor, miało numer 12 i nosiło nazwę Miastoprojekt-Stolica.
Na osiedlu, na obszarze ponad 50 ha, zaplanowano siedem kolonii mieszkaniowych, na których znaleźć się miało 110 budynków mieszkalnych, nie licząc obiektów kulturalnych, handlowych i społecznych. Budowa osiedla była także skokiem technologicznym powojennej Warszawy. W budynkach zaplanowano centralne ogrzewanie, sieci telefoniczne i radiowe, a także zsypy na śmieci.
Praski MDM
W zamyśle ówczesnych władz osiedle miało być praskim MDM-em (Marszałkowska Dzielnica Mieszkaniowa – zespół mieszkaniowy w rejonie pl. Konstytucji i pl. Zbawiciela). I choć budynki mają monumentalną formę to ich architektura jest dużo skromniejsza i pozbawiona detali.
Budynki przy głównych ulicach osiedla, w tym przy pl. Hallera, osiągają siedem kondygnacji. Wnętrza międzyblokowe mają bardzie kameralny charakter, a przez to skala bloków jest mniejsza – czterokondygnacyjna. Osiedle wyróżnia się rozluźnioną zabudową i dużą ilością zieleni.
Obiekty na osiedlu Praga II
Na terenie osiedla działają żłobki, przedszkola i szkoły, ogródek jordanowski oraz kryta pływalnia. Swoją siedzibę ma też Dom Kultury Praga oraz placówki teatralne. Przy ul. Namysłowskiej znajduje się bazarek, a w weekendy na terenach dawnych basenów jest organizowana giełda. Znajduje się tutaj komenda straży miejskiej oraz przychodnia lekarska.
Architektami osiedla byli Jerzy Gieysztor oraz Jerzy Kumelowski. W skład pracowni architektonicznej osiedla Praga II wchodzili m.in. architekci: Edmund Sulimierski, Stanisław Kawka, Jerzy Brzeziński, Jacek Nowicki, Zofia Lamprecht, Zdzisław Kuśnierkiewicz i Bogusław Narczewski.
Ciekawostki
- Budowa rozpoczęła się w 1950 roku, choć dopiero w 1951 roku zatwierdzono projekt osiedla. Wcześniejsze wizje architektów zostały uznane za niepostępowe i zbyt awangardowe.
- Osiedle było budowane w cieniu konfliktu nuklearnego, w czasach zimnej wojny. Dawne relikty historii takie jak punkty obserwacyjne, podziemne tunele i schrony nadają osiedlu charakter wyjątkowego miejsca.
- Układ urbanistyczny osiedla Praga II został w 2010 roku wpisany do rejestru zabytków przez Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (decyzja nr 458/2010).
- W 2022 roku na budynku przy skrzyżowaniu ul. Dąbrowszczaków i ul. Szymanowskiego pojawiła się tablica, która przedstawia krótki rys historyczny osiedla Praga II. Pomysłodawcą tablicy jest Kamil Ciepieńko.