Naukowcy z Polskiej Akademii Nauk postanowili zbadać sytuację życiową emerytów, którzy otrzymują świadczenia emerytalne niższe, niż wynika to z przepisów. Liczba osób pobierająca groszowe świadczenia szybko rośnie. Naukowcy chcą sprawdzić to zjawisko, dlatego poszukują emerytów, z którymi mogą porozmawiać. Osoby, które wezmą udział w badaniu, mogą wygrać bony o wartości 100 zł.
Poszukiwani emeryci do udziału w badaniu naukowym
Zespół badawczy z Polskiej Akademii Nauk poszukuje emerytów z Warszawy i okolicznych miejscowości do udziału w badaniu socjologicznym na temat ich sytuacji życiowej. Chodzi o osoby urodzone w 1949 roku lub później, które osiągnęły wiek emerytalny i otrzymują z ZUS emeryturę poniżej ustawowej minimalnej (do 1 marca mniej niż 1338 zł brutto/1217 zł netto, po 1 marca mniej niż 1588 zł brutto/1445 zł netto).
Udział w badaniu polega na około godzinnej rozmowie. Badacze zapewniają pełną poufność. Dla osób, które wezmą udział w badaniu są przewidziane nagrody – bony o wartości 100 zł.
Jak wziąć udział w badaniu?
Jeżeli spełniamy warunki i chcemy wziąć udział w badaniu, musimy skontaktować się z kierowniczką projektu, dr Danutą Życzyńską-Ciołek, telefonicznie lub mailowo: numer tel. 513 307 179, e-mail: emeryt@ifispan.edu.pl
O projekcie
Projekt „Emerytury groszowe” w kontekście poczucia sprawiedliwości społecznej oraz celów polityki emerytalnej – wielowymiarowa analiza socjologiczna jest badaniem naukowym, realizowanym w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN, a finansowanym przez Narodowe Centrum Nauki. Jego celem jest zbadanie zjawiska „emerytur groszowych” – tzn. świadczeń pobieranych z powszechnego systemu emerytalnego (za pośrednictwem ZUS) w kwocie niższej niż wysokość najniższej gwarantowanej przepisami emerytury.
Nowy system emerytalny, który wszedł w życie 1999 roku, objął osoby urodzone w 1949 roku i później. Nastąpiło w nim ścisłe powiązanie wysokości otrzymywanego świadczenia emerytalnego z wysokością składek, wpłaconych w przeszłości przez daną osobę. Nie istnieje już wymóg posiadania odpowiednio długiego stażu pracy w celu otrzymania emerytury. W efekcie każdy, kto kiedykolwiek wpłacił jakąkolwiek składkę, jest uprawniony do pobierania tego świadczenia. System przewiduje możliwość podwyższenia takiego świadczenia do kwoty tzw. minimalnej emerytury, jednak wymagany jest odpowiednio długi staż ubezpieczeniowy (20–25 lat).
Liczba osób otrzymujących emerytury niższe od minimalnej szybko rośnie. W grudniu 2021 roku było ich 337,6 tys. ZUS w swoich opracowaniach sygnalizuje, że w grupie pobierającej tak niskie świadczenia dominują kobiety oraz że znaczna część osób ma emeryturę wyliczoną jedynie z kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego (to znaczy nie ma w systemie ZUS odnotowanych żadnych składek po 31.12.1998).
W projekcie badawczym naukowcy starają się odpowiedzieć na dwa zasadnicze pytania:
- Jakie sytuacje życiowe stoją za faktem pobierania z ZUS emerytury niższej niż minimalna?
- Czy regulacje prawne skutkujące przyznawaniem emerytur niższych od minimalnej postrzegane są jako sprawiedliwe społecznie i skuteczne w odniesieniu do celów polityki emerytalne? Jeśli nie, jakie zmiany należałoby wprowadzić, by regulacje te były bardziej sprawiedliwe i efektywne?
W celu uzyskania odpowiedzi na powyższe pytania badacze rozmawiają z osobami pobierającymi emerytury niższe od minimalnej, mieszkającymi w trzech różnych lokalizacjach w Polsce (w metropolii warszawskiej, mieście średniej wielkości i gminie miejsko-wiejskiej).
Analizują też dostępne dane statystyczne, dokumenty, informacje medialne i komentarze ekspertów od systemów ubezpieczeń społecznych.
Dodatkowe informacje znajdują się na stronie Projektu
Zespołem badawczym kieruje dr Danuta Życzyńska-Ciołek z Instytuty Filozofii i Socjologii PAN, w jego skład wchodzą: dr Marta Kołczyńska z Instytutu Studiów Politycznych PAN oraz dwoje stypendystów doktorantów.
