Przedstawiamy wykaz miejsc pamięci na Pradze Północ, związanych z przebiegiem Powstania Warszawskiego na naszej dzielnicy.
- GOLĘDZINIÓW
ul. Witkiewicza 10, tablica
„MIEJSCE UŚWIĘCONE MĘCZEŃSKĄ KRWIĄ POLAKÓW POLEGŁYCH ZA OJCZYZNĘ
W tym dniu 1 VIII 1944 r. na tym miejscu hitlerowcy zastrzelili13 partyzantów przygotowanych do akcji”
ul. Jagiellońska, róg Pożarowej, głaz i tablica
„W tym miejscu w dniu 15 sierpnia 1944 r. niosąc pomoc powstańczej Warszawie, zginęła załoga Liberatora 871 31 dywizjonu bombowego południowo-afrykańskich sił powietrznych.
Capt. pilot N. van RENSBURG, Lt. pilot. R.A. LAVERY, Lt. Obs. J.C. BRANCH-CLARK, Wt. Offr I P.W. STAFFORD, Wt. Offr II B.N. WOODS, Sgt E.H. TURNER RAF, Wt. OFFR II J.A. MAYER.
Cześć Ich pamięci”
- NOWA PRAGA
ul. Kowelska 1
Tablica w holu budynku LXXVI Liceum Ogólnokształcącego upamiętniająca działający w tym miejscu w 1944 r. szpital polowy praskiego obwodu AK.
ul. Wileńska 69, parafia pw. Matki Bożej z Lourdes, tablica w środku kościoła
„Pamięci Żołnierzy IV REJONU 6-XXVI OBWODU ARMII KRAJOWEJ WARSZAWA-PRAGA WALCZĄCYCH O WOLNOŚĆ I NIEPODLEGŁOŚĆ W LATACH 1939–1945
W 50. ROCZNICĘ POWSTANIA WARSZAWSKIEGO TOWARZYSZE BRONI I SPOŁECZEŃSTWO PRAGI”
skwer płk. Antoniego Żurowskiego, róg ulic Ratuszowej i 11 Listopada, głaz i tablice
„PŁK ANTONI WŁADYSŁAW ŻUROWSKI
KAWALER ORDERU WOJENNEGO VIRTUTI MILITARI
PS. ANDRZEJ, BOBER
1898–1988
OSTATNI KOMENDANT 6/XXVI OBWODU ARMII KRAJOWEJ
DOWÓDCA POWSTANIA WARSZAWSKIEGO NA PRADZE
BOHATERSKIEMU ŻOŁNIERZOWI HOŁD I CZEŚĆ SKŁADAJĄ
TOWARZYSZE BRONI I SPOŁECZEŃSTWO PRAGI”
ul. Ratuszowa 5a, kościół pw. Matki Bożej Loretańskiej, tablica na elewacji kościoła
„6/XXVI OBWÓD ARMII KRAJOWEJ WARSZAWA-PRAGA
Ppłk Konrad Jan Szramka Gliszczyński ps. Zawisza, 1896 r.–1943 r.
Organizator konspiracyjny oddziałów wojskowych w 1939 r. na Pradze. Pierwszy komendant 6 Obwodu SZP ZWZ-AK. Aresztowany w 1942 r. Zamordowany w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen.
Ppłk Zygmunt Ignacy Rylski, ps. Hańcza, 1898 r.–1945 r.
Drugi komendant 6 Obwodu ZWZ-AK. Aresztowany w 1944 r. Zamordowany w obozie koncentracyjnym Stutthof.
Płk Antoni Władysław Żurowski ps. Andrzej, Bober, 1898 r.–1988 r.
Ostatni komendant 6-XXVI Obwodu AK Warszawa-Praga. Dowódca w czasie powstania warszawskiego w 1944 r. na Pradze. Aresztowany w 1944 r. Skazany dwukrotnie na karę śmierci. Uwolniony przez oddział partyzancki „Orlika” w 1945 r. Zmarł w 1988 r.
CZEŚĆ ICH PAMIĘCI”
ul. Cyryla i Metodego 2, tablica
„Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny.
Tu w dniu 1 sierpnia 1944 r. hitlerowcy rozstrzelali 17 osób”
- STARA PRAGA
ul. Białostocka 9, głaz i tablica
„W tym miejscu 6 sierpnia 1944 r. w powstaniu warszawskim zginęli w walce z Niemcami żołnierze plutonu 1681 6-XXVI Obwodu Armii Krajowej Praga wywodzący się z młodzieżowej organizacji Orlęta, Mieczysław Świerdza – Orkan, Tadeusz Nepaty – Adam, Marian Sowiński – Juno, Stanisław Tomasik – Tom, D… Wołowiec – Dyzio, N.N. – Kmicic, N.N. – Marynarz.
Cześć ich pamięci”
ul. Brzeska 24, tablica
„W dniu 1 sierpnia 1944 r. żołnierze Armii Krajowej obwodu 6-XXVI Rejonu V plutonu 1664 Zgrupowania 1662 po walce z okupantem niemieckim zajęli budynek Centrali Telefonicznej – filia PAST-y”
ul. Floriańska 12, tablica na kratach bramy
„W tym domu przy ulicy Floriańskiej 12 m. 16 w mieszkaniu Janiny Englert pseudonim Klima (22 X 1903 r.–10 V 2007 r.) mieścił się PUNKT POMOCY ŻOŁNIERZOM AK. Stąd wyruszyły z meldunkami dwie łączniczki. W okolicy skrzyżowania dzisiejszej ulicy ks. Kłopotowskiego i Sierakowskiego dostały się pod ostrzał niemieckiego snajpera. Zenia Olejnik (lat 19) zginęła na miejscu. Była jedyną osobą ocalałą z rzezi na Wołyniu. Zofia Brzostowska (lat 23) została ciężko ranna – straciła nogę.
W walkach na Pradze zginęło ponad 300 powstańców.
DLA CIEBIE POLSKO!”
- SZMULOWIZNA
ul. Kawęczyńska 53, bazylika Najświętszego Serca Jezusowego, tablica w środku bazyliki
„ORLĘTOM
Żołnierzom AK z hufca Michałów poległym w Powstaniu Warszawskim dla których świątynia ta była oazą wolności w latach okupacji”
- DALEJ
ul. Skaryszewska 12, parafia pw. św. Wincentego Pallottiego, tablica na ścianie zewnętrznej budynku
„W POWSTANIU WARSZAWSKIM 1 SIERPNIA 1944 R. PODCZAS CIĘŻKIEJ WALKI O BUDYNEK DOKP PRZY UL. TARGOWEJ POLEGŁ BOHATERSKĄ ŚMIERCIĄ MARIAN STASIAK »MANIEK« ŻOŁNIERZ ARMII KRAJOWEJ 5 REJONU – VI OBWODU PRAGA OCHOTNIK 9. PUŁKU PIECHOTY LEGIONÓW UCZESTNIK BITWY NAD NIEMNEM W 1920 R.
CZEŚĆ JEGO PAMIĘCI”
„PAMIĘCI ŻOŁNIERZY ARMII KRAJOWEJ PRASKIEGO BATALIONU SAPERÓW »CHOWACKIEGO« POLEGŁYCH W WALKACH PODCZAS OKUPACJI I W POWSTANIU WARSZAWSKIM
TOWARZYSZE BRONI”
„W DOLNYM KOŚCIELE SPOCZYWAJĄ RELIKWIE BŁOGOSŁOWIANEGO KSIĘDZA JÓZEFA STANKA PS. »RUDY« PALLOTYNA KAPELANA ZGR. AK »KRYSKA« KTÓRY PONIÓSŁ MĘCZEŃSKĄ ŚMIERĆ PODCZAS POWSTANIA WARSZAWSKIEGO
23 IX 1944 R. NA CZERNIAKOWIE
ŻOŁNIERZE AK ZGR »KRYSKA«”
ul. Wybrzeże Szczecińskie, monolit
„MIEJSCE WALKI POLAKÓW O WOLNOŚĆ OJCZYZNY ŻOŁNIERZOM I WARSZAWSKIEJ BRYGADY KAWALERII POLEGŁYM W WALKACH Z HITLEROWSKIM NAJEŹDZCOM O WYZWOLENIE WARSZAWY
WRZESIEŃ 1944–STYCZEŃ 1945”
