Strażnica w XIX w. była jednym z najwyższych budynków warszawskiej Pragi. Strażacy z wieży obserwacyjnej, która górowała nad drewnianą zabudową dzielnicy, dzień w dzień wyglądali pożarów. Dzisiaj, po ponad 140 latach, strażnica nie tylko wygląda tak, jak w chwili powstania, lecz także nadal służy warszawskim strażakom. W jej murach mieści się też Centrum Edukacji i Historii Warszawskiej Straży Pożarnej.
Siedziba oddziału praskiego Warszawskiej Straży Ogniowej, czyli dzisiejszej Jednostki Ratowniczo-Gaśniczej nr 5 przy ul. Marcinkowskiego 2, jest najstarszym obiektem wybudowanym specjalnie na potrzeby warszawskiej straży pożarnej. W 1878 r. kamień węgielny pod jej budowę położył sam prezydent Warszawy i inicjator przedsięwzięcia– Sokrates Starynkiewicz.
Przez lata budynek popadał w coraz większą ruinę. Remont, dzięki dotacji stołecznego ratusza, ruszył w 2008 r. W pierwszym etapie remontu odbudowana została wieża obserwacyjna, odtworzono elewację, wymieniono stropy i okna oraz konstrukcję dachu. W 2014 r. rozpoczęto II etap prac budowlanych, tym razem skupiły się one na wnętrzach obiektu. W listopadzie 2017 r. rozpoczęto także odbudowę dawnego budynku kuźni i stajni. Inwestycja została zakończona w sierpniu 2018 r. W odbudowanej kuźni i stajni prezentowane są obecnie pojazdy historyczne Warszawskiej Straży Ogniowej. Można obejrzeć m.in. replikę ciągniętej przez konia sikawki z przełomu XIX i XX w., samochód chevrolet z 1922 r., powojenne samochody star 21 i star 25 oraz drabinę na podwoziu ciężarówki Magirus-Deutz.
Rewitalizacja strażnicy została zaplanowana tak, aby pełnić funkcję edukacyjno-szkoleniową skierowaną przede wszystkim do młodzieży szkolnej.